Đại dịch COVID-19 đã dẫn đến những thay đổi lớn trong toàn khu vực, trong đó có Việt Nam. Tuy nhiên, đây cũng là một cơ hội lớn dành cho sự phát triển kinh tế số tại các quốc gia Đông Nam Á.
Trong năm 2020, hơn một phần ba người dùng kỹ thuật số tại Việt Nam nói riêng và Đông Nam Á nói chung bắt đầu sử dụng dịch vụ trực tuyến Internet lần đầu tiên vì COVID-19, và trong số đó, 95% có ý định tiếp tục dùng các dịch vụ trực tuyến ngay cả sau đại dịch.
Phần lớn số người dùng Internet mới đến từ các khu vực ngoại thành, đặc biệt là ở Malaysia, Indonesia và Philippines.
Cụ thể, các lĩnh vực kỹ thuật số của Đông Nam Á tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ, đạt 100 tỷ USD vào năm 2020 và đang trên đà vượt mốc 300 tỷ USD vào năm 2025.
Thương mại điện tử đã nổi lên như một ngành lớn nhất, tăng 63% đạt 62 tỷ USD vào năm 2020 và dự kiến sẽ tiếp tục quỹ đạo tăng trưởng, đạt 172 tỷ USD vào năm 2025.
Nền kinh tế số trong khu vực, bao gồm Singapore, Indonesia, Malaysia, Philippines, Thái Lan và Việt Nam- có 40 triệu người dùng internet mới trong năm nay, nâng tổng số lên 400 triệu tính đến thời điểm hiện tại.
Việt Nam: Số lượng người sử dụng Internet mới cao nhất Đông Nam Á
Tại Việt Nam, trong khoảng thời gian giãn cách xã hội, người dùng bắt đầu tìm kiếm giải pháp cho những vấn đề đột ngột phát sinh thông qua mạng Internet.
Rất nhiều người đã dùng thử các dịch vụ kỹ thuật số mới, cụ thể, trong tổng số người sử dụng dịch vụ kỹ thuật số, người dùng mới tại Việt Nam chiếm đến 41%, là nước có tỉ lệ người dùng internet mới cao nhất trong khu vực ĐNA, và 94% số người dùng mới này định tiếp tục sử dụng các dịch vụ đó kể cả sau đại dịch.
Trước khi dịch COVID xuất hiện, người Việt Nam nói riêng thường dành 3,1 giờ/ngày để truy cập Internet cho mục đích cá nhân.
Trong khoảng thời gian thực thi giãn cách xã hội trên diện rộng, con số này đã tăng vọt lên 4,2 giờ/ngày và hiện ở mức 3,5 giờ/ngày.
Cứ 10 người dùng thì có tới 8 người cho rằng công nghệ là công cụ rất hữu ích trong thời gian diễn ra đại dịch, công nghệ đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của mọi người.
Báo cáo về Kinh Tế Số Đông Nam Á 2020
Mới đây, Google, Temasek và Bain & Company công bố Báo cáo Kinh Tế Số Đông Nam Á (SEA) 2020 – đây là báo cáo thường niên lần thứ Năm.
Các nội dung chính của báo cáo bao gồm:
Kiên cường trong thời kỳ khủng hoảng
Nền kinh tế kỹ thuật số của Đông Nam Á vẫn mạnh mẽ và kiên cường bất chấp những khó khăn. Việc áp dụng và sử dụng Thương mại điện tử, Giao đồ ăn và Truyền thông trực tuyến đã tăng mạnh.
Người tiêu dùng và các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) trở nên cởi mở hơn và quen với các giao dịch trực tuyến nên dịch vụ Tài chính Kỹ thuật số có nhiều thuận lợi, tạo đà cho phát triển về lâu dài.
Với sự gia tăng thói quen sử dụng các dịch vụ trực tuyến của người dùng cá nhân và doanh nghiệp, thanh toán kỹ thuật số tiếp tục tăng trưởng từ 600 tỷ USD vào năm 2019 lên 620 tỷ USD vào năm 2020 và dự kiến đạt 1,2 nghìn tỷ USD vào năm 2025.
Truyền thông trực tuyến tăng 22% – đạt 17 tỷ USD vào năm 2020. Điều này được thúc đẩy bởi sự gia tăng bứt phá của các nhà cung cấp dịch vụ phát video trực tuyến (video streaming), mức tăng trưởng đạt 12 lần ở Việt Nam và 18 lần ở Thái Lan.
Các chiến tuyến mới trong nền kinh tế Internet của Đông Nam Á
Do ảnh hưởng của đại dịch, các lĩnh vực công nghệ non trẻ như (HealthTech) và Giáo Dục (EdTech) nhờ vậy tăng trưởng mạnh hơn.
Các ứng dụng kỹ thuật số y tế hàng đầu đã được sử dụng nhiều hơn bốn lần so với trước đại dịch, còn các ứng dụng giáo dục hàng đầu được sử dụng nhiều hơn ba lần. Điều này đã thúc đẩy đầu tư vào lĩnh vực HealthTech và EdTech.
Các nhà đầu tư vẫn tự tin nhưng lạc quan một cách thận trọng hơn
Bối cảnh đầu tư công nghệ trong khu vực tiếp tục khởi sắc với số lượng thương vụ tăng 17% từ nửa đầu năm 2019 đến năm 2020.
Tuy nhiên, tổng giá trị thương vụ giảm nhẹ từ 7,7 tỷ USD xuống 6,3 tỷ USD so với cùng kỳ, nguyên nhân là do sự sụt giảm trong các khoản đầu tư lớn vào ‘kỳ lân’ (công ty khởi nghiệp đã ở giai đoạn phát triển có giá trị đạt hơn 1 tỷ USD).
Điều này có nghĩa là các khoản đầu tư nhỏ hơn không phải cho ‘kỳ lân’ tiếp tục tăng lên, chiếm hơn một nửa (53%) tổng giá trị thương vụ, so với 34% cùng kỳ năm trước.
Giá trị thương vụ trong lĩnh vực Tài chính Kỹ thuật số (FinTech) đã nhảy vọt lên 835 triệu USD trong nửa đầu năm 2020, so với 475 triệu USD cùng kỳ năm 2019. Nhìn chung, số lượng giao dịch trong giai đoạn này đã tăng 24%.
Tập trung vào lợi nhuận bền vững
Nguồn vốn cho các ‘kỳ lân’ trong những lĩnh vực phát triển như Thương mại điện tử, Vận chuyển & Thực phẩm, Du lịch và Truyền thông đã giảm từ 5,1 tỷ USD trong nửa đầu năm 2019 xuống 3 tỷ USD trong nửa đầu năm 2020.
Các nền tảng hiện đang tái tập trung vào hoạt động kinh doanh cốt lõi và củng cố các điểm mạnh, ưu tiên hướng tới lợi nhuận.
Du lịch Trực tuyến và Vận tải sẽ mất thời gian để phục hồi
Lĩnh vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất là Du lịch Trực tuyến. Tuy nhiên, có những dấu hiệu phục hồi với du lịch nội địa, đặc biệt là đối với các khách sạn và địa điểm nghỉ dưỡng không quá xa thành phố. Du lịch trực tuyến dự kiến sẽ tăng trở lại 60 tỷ đô la vào năm 2025.
Tương tự ở lĩnh vực Vận Tải, tuy các hạn chế và lệnh giãn cách đã được nới lỏng ở một số quốc gia trong khu vực Đông Nam Á, nhưng các quy định làm việc tại nhà của nhiều công ty và sự bất an của người dân trong việc sử dụng phương tiện giao thông công cộng có thể sẽ ảnh hưởng đến sự hồi phục của lĩnh vực này trong nửa đầu năm 2021.
Dự kiến, lĩnh vực vận tải và thực phẩm sẽ tăng trở lại, tổng giá trị GMV đạt 42 tỷ USD vào năm 2025.
Những thách thức về hệ sinh thái đang được giải quyết
Đông Nam Á tiếp tục đạt được tiến bộ vượt bậc trong việc giải quyết các thách thức ban đầu của nền kinh tế Internet.
Cụ thể là việc truy cập Internet trở nên dễ dàng hơn, lòng tin của người tiêu dùng vào các dịch vụ kỹ thuật số được củng cố. Số lượng trung bình về giao dịch tiền mặt đã giảm từ 48% trước COVID-19 xuống 37% sau COVID-19.
Sự tăng trưởng đột biến theo cấp số nhân của lĩnh vực Thương mại điện tử đã thúc đẩy nhiều cải tiến về hậu cần trên toàn khu vực.
Tuy nhiên, hạn chế về nguồn nhân lực vẫn là vấn đề ngày càng cấp bách cho các công ty đang tìm kiếm những nhân sự có tay nghề cao. Đây là những người đóng vai trò quan trọng tạo thúc đẩy sự phát triển nhanh chóng của nền kinh tế số.
